De Droge Tijd

Het is nu half februari en we hebben sinds kerst eigenlijk geen druppel regen meer gezien. Dat is toch wel wat droger dan we eigenlijk verwacht hadden. Om onze boompjes in leven te houden gaan we dan ook één of twee keer per week naar Malena om ze allemaal water te geven. Dat is nogal een klus, omdat het water (uiteraard) op het laagste punt van het land is en sommige planten op een heuvel staan. (Realiseer je wel dat we nog steeds Nederlanders zijn en alles wat tien meter boven het maaiveld uitsteekt een heuvel noemen en een 100 meter hoge berg niet opgaan zonder een complete klimmersuitrusting en extra zuurstof). We hebben gieters van ongeveer vier liter en samen geven we de geplante boompjes zo’n 150 liter water. Per boom per week is dat 20 tot 40 mm regen extra... Wij zijn daar samen zeker 2 uur mee bezig.

Maar de resultaten zijn er dan ook naar en ook te zien in het yahoo fotoalbum:
http://pg.photos.yahoo.com/ph/loesroos/album?.dir=/8f39re2&.src=ph&.tok=phpMcWGBesK0UhNG

De panamaboom heeft het overleefd en is alweer uitgelopen; de tabebuias groeien als kool; de sauces, schizolobiums, mahoniebomen en de geplante harina’s zijn ook aangeslagen, de meeste geplante palmen maken nieuwe bladeren, de heliconia’s hebben gebloeid en produceren nieuwe uitlopers, en de siergembers leven ook nog. Van de cacao die Loes gezaaid heeft, staan er nu ook een stuk of acht op het land en die zijn ook prima aangeslagen.

Helaas zijn er ook wat slachtoffers gevallen, maar niet zoveel als we verwacht hadden. Vraatschade overleven de meeste planten en lopen gewoon opnieuw uit. Eén ‘caucho’ en de meeste ‘pera rojas’ hebben het loodje gelegd, die konden de stress kennelijk niet hebben. Enkele van onze broodvruchtbomen hebben het zwaar maar houden dapper vol op de winderige plek waar we ze gepoot hebben. Twee zuurzakken hebben het ook zwaar, maar van deze soort hebben we inmiddels ook zaad verkregen. Dat is geen straf, zuurzakken zijn er lekker.

De bamboes en een ‘campanula amarilla’ [=gele bel bloem] zijn uitgegraven door een ons onbekend dier dat kennelijk graag rondwroet in pas omgespitte grond. We hadden alle uitgegraven boompjes uiteraard ver-her-plant en de campanula en twee bamboes hebben dat nog overleefd ook. Helaas is de afgelopen week één van die twee bamboes opnieuw uitgegraven en nog een herverherplanting was net iets teveel. We kunnen nu alleen maar hopen dat het beest, vermoedelijk een neusbeer of een gordeldier, niet al te vaak terugkomt. Of liever dat-ie terugkomt om het grass om te spitten...

Ons veranda-tuincentrum in Santiago is ook een groot succes. Vier van de eerste vijf zaden van de stinkteen (Hymenaea courbaril, en ja, het fruit ruikt naar tenenkaas) zijn gekiemd en de boompjes zijn al 25 cm hoog. We hebben daar ook nog 10 cacaoboompjes staan, en een aantal palmzaden die we uit Bocas hebben meegenomen zijn ook gekiemd, evenals de eerste van vijf panamazaden en de eerste twee van 28 ‘apencondooms’ (Couratari guianensis). We wachten geduldig af want die boom doet er gemiddeld 45 dagen over om te kiemen! Verder hebben we zaailingen van koriander en hete peper die wachten tot we ze kunnen uitplanten.

En dan zijn er nog vele zakjes met aarde en zaad waar nog niets gebeurt maar die we nauwlettend in de gaten houden. We hebben ook nog veel meer zaden (o.a. meer stinkteen, apencondoom en panama, maar ook nog zo’n veertien andere soorten) die we de afgelopen weken hebben verzameld klaar liggen om te zaaien. Dat vindt vermoedelijk in de komende weken plaats zodat we in mei ook een heleboel zaailingen uit eigen produktie kunnen planten.

En als we er teveel hebben van een soort dan zijn er alternatieven: We hebben pas gelezen dat de stinkteen en de cacao gewild zijn voor bonsai, dus wie weet gaan we ons ook nog bezighouden met boompjes pesten. Bij het kweekcentrum van het Metropolitan Park in Panama staan ook een heleboel bonsaibomen en daar zullen we nog wel eens inspiratie gaan opdoen.

Ondertussen hebben we ontdekt dat het aanplanten van wilde cashew, net als het aanplanten van nances en guaves ook in de categorie ‘water naar zee dragen’ valt. Er staan al een aantal volwassen bomen en tientallen zaailingen op ons land. Verder weten we nu ook dat we geen ‘roble’ (Tabebuia rosea) hoeven te kopen want die komt ook in grote getale uit zichzelf op en we hebben al een paar volwassen bomen staan. Inmiddels hebben we, inclusief de door ons geplante soorten, tenminste 50 soorten bomen en zo’n 10 struikjes geidentificeerd... De meeste volwassen bomen staan langs het water of in het hek. Dit ‘levende’ hek om ons land verdient nadere studie, maar bestaat uit onder andere Erythrinia fusca, een leguminose boom, die erg populair is bij kolibries: Loes zag drie soorten bij één boom terwijl Kees ergens anders water gaf.

En dat zijn slechts drie van de ongeveer vijftig vogelsoorten die regelmatig op ons land te zien zijn. We hebben onder andere een paartje grote kiskadies (Pitangus sulphuratus) dat bij ons broedt en er vliegt ook een familie groefsnavel anis (Crotophaga sulcirostris) rond. Die laatsten volgen gewoonlijk koeien en vangen dan de insecten die opvliegen. Nu volgen ze ons af en toe als we water geven, maar ik geloof dat ze ons maar een povere vervanging vinden.